بازگشت
نکاتی در مورد یائسگی
یائسگی و دوران قبل از یائسگی چیست؟ یائسگی به معنای فقدان دوره قاعدگی به مدت یک سال است. سن میانگین برای یائسگی ۵۱ سال است اما محدوده نرمال سنی ۴۵ تا ۵۵ سال است. سال های قبل از یائسگی را دوران قبل از یائسگی می گویند. این اصطلاح به دوران نزدیک به یائسگی دلالت دارد. این فاز معمولا می تواند تا ۱۰ سال به طول بیانجامد. در طول این دوران میزان هورمون ها می تواند بر تخمک گذاری تاثیر بگذارد و سبب بروز تغییراتی در دوره قاعدگی شود. برخی از تغییرات شایع که در چرخه قاعدگی در دوران قبل از یائسگی اتفاق می افتد، چیست؟ در طول قاعدگی نرمال میزان هورمون های استروژن و پروژسترون با الگویی منظم افزایش و کاهش می یابد. تخمک گذاری در میانه چرخه اتفاق می افتد و خونریزی دو هفته بعد از آن، آغاز می شود. در طول دوران قبل از یائسگی ممکن است میزان هورمون ها از این الگوی منظم پیروی نکند. در نتیجه، شما خونریزی های نامنظم و لکه بینی خواهید داشت. برخی ماه ها قبل از یائسگی ممکن است خونریزی شما طولانی تر و سنگین تر باشد. در برخی ماه ها نیز ممکن است خونریزی کوتاه تر و سبک تری داشته باشید. تعداد روزهای بین پریود می تواند افزایش یا کاهش یابد. برخی ماه ها نیز ممکن است خونریزی اتفاق نیافتد. همین طور که سطح هورمون افت می کند، الگوی خونریزی در دوران قاعدگی تدریجا نا منظم و سبک می شود. خیلی از زنان یک سال قبل از توقف کامل در دوران قاعدگی شان، پریودهای نا منظمی را تا چند ماه تجربه می کنند. برخی از زنان ممکن است خونریزی های سنگین تری را تجربه کنند. برای اغلب زنان مهم خواهد بود که در جریان کامل شدن یائسگی باشند زیرا یک خانم حتی زمانی که پریودهای نامنظم و سبک هم دارد ممکن است باردار شود. برای اغلب زنان یائسگی روند نرمالی از افزایش سن است. اگر خانمی توسط جراحی ، تخمدان هایش را خارج کرده باشد یا تخمدان به دلایل مختلفی مانند تشعشع درمانی دچار آسیب شده باشد، ممکن است از آن پروسه به بعد دچار یائسگی شود. دوران قبل از یائسگی طی آن خانم تغییرات بیولوژیکی و هورمونی را تجربه می کند و علائم فیزیکی کم کم خود را نشان می دهند. این دوره بین سه تا پنج سال طول می کشد:
- گر گرفتگی: گر گرفتگی احساس ناگهانی داغ شدگی و سرخ شدگی عذاب دهنده ای است که مخصوصا در صورت و گردن خود را نشان می دهد. احساس گرگرفتگی ناگهانی معمولا چند ثانیه تا چند دقیقه به طول می انجامد. گرگرفتگی ناشی از تغییراتی است که در اثر انبساط و انقباض عروق پدید می آید و به تغییر در سطح استروژن مربوط است.
- گر گرفتگی: گر گرفتگی احساس ناگهانی داغ شدگی و سرخ شدگی عذاب دهنده ای است که مخصوصا در صورت و گردن خود را نشان می دهد. احساس گرگرفتگی ناگهانی معمولا چند ثانیه تا چند دقیقه به طول می انجامد. گرگرفتگی ناشی از تغییراتی است که در اثر انبساط و انقباض عروق پدید می آید و به تغییر در سطح استروژن مربوط است.
- پریودهای نا منظم: یک خانم می تواند چند ماه تا چند سال قبل از توقف در پریودها، دچار قاعدگی های نا منظم شود. اما هر گونه خونریزی که بعد از یک سال از توقف در پریود ایجاد شود ،نرمال نیست و باید توسط پزشک ارزیابی شود. خونریزی های سنگین و طولانی در دوران قبل از یائسگی نیز باید مورد بررسی پزشک قرار گیرد.
- پریودهای نا منظم: یک خانم می تواند چند ماه تا چند سال قبل از توقف در پریودها، دچار قاعدگی های نا منظم شود. اما هر گونه خونریزی که بعد از یک سال از توقف در پریود ایجاد شود ،نرمال نیست و باید توسط پزشک ارزیابی شود. خونریزی های سنگین و طولانی در دوران قبل از یائسگی نیز باید مورد بررسی پزشک قرار گیرد.
- خشکی واژن: افت در میزان استروژن، لوبریکیشن طبیعی واژن را کاهش می دهدو لایه vagina تدریجا نازک تر شده و انعطاف خود را از دست می دهد ( قادر به باز شدن نمی باشد). این تغییرات سبب می شو نزدیکی فرد دردناک شود و فرد مستعد التهاب vagina یا آتروفی واژینیت می شود. این تغییرات ، واژن را در معرض عفونت های مختلف ناشی از مخمر یا باکتری و هم چنین عفونت های مجاری ادرار قرار می دهد.
- اختلال در خواب: غالبا گٌّر گرفتگی های شبانه خواب فرد را مختل می کند. کمبود خواب در طولانی مدت سبب تغییرات خلقی و احساسی می گردد. دپرسیون یا افسردگی: تغییرات شیمیایی که در طول یائسگی اتفاق می افتد ریسک دپرسیون را افزایش نمی دهد اما از آن جایی که خانم ها در میانسالی خود تغییرات مهمی از جملهیائسگی و بی خوابی را تجربه می کنند، این امر می تواند ریسک ایجاد افسردگی را افزایش دهد.
- کج خلقی: گزارش ها نشان داده است برخی از زنان دچار تغییرات خلقی می شوند. بدخلقی ناشی از خواب کم در اثر گرگرفتگی شبانه به وجود می آید. البته تعدادی از زنان نیز دچار بد خلقی نمی شوند.
- استئوپورز یا پوکی استخوان : در این شرایط استخوان ها تضعیف شده و احتمال شکستگی استخوان افزایش می یابد مخصوصا در لگن و ستون فقرات. همانگونه که میزان استروژن افت می کند، ریسک ایجاد استئوپورز نیز افزایش می یابد. این ریسک در زنان باریک اندام و خانم هایی با پوست روشن بیشتر است. شما می توانید با مصرف کافی ویتامین دی حاصل از نور خورشید و یا مصرف مولتی ویتامین های روزانه ، خوردن منابع غنی از کلسیم و انجام ورزش های منظم مانع از بروز استئوپورز شوید.
- بیماری های قلبی عروقی: قبل ازمنوپوز خانم ها نسبت به آقایان کمتر دچار حمله ی قلبی و سکته می شوند. بعد از منوپوز میزان بیماری های قلبی در زنان افزایش یافته و با مردان بالای ۶۵ سال برابر می شود.
- تشخیص منوپوز یا یائسگی: برای بیشتر خانم ها، تشخیص منوپوز یا یائسگی بر اساس توضیح بیمار از علائم خود و پایان یافتن دوران قاعدگی در اوست. تست های آزمایشگاهی در این مورد لزومی ندارد. از آن جایی که در دوران قبل از یائسگی نیز خانم ها می توانند باردار شوند، وقتی پریود خانمی نا منظم و سبک می شود پزشک ممکن است تست بارداری برایش بنویسد . در برخی موارد برای میزان هورمون محرک فولیکول ( FSH) ممکن است تست خون لازم باشد.
در زمان منوپوز دکتر تست سنجش تراکم استخوان را پیشنهاد می کند. این تست ها به تشخیص زود هنگام استئوپورز کمک می کند. اغلب این نتایج برای مقایسه با میزان توده ی استخوان در آینده به کار می رود. تست دیگری که انجام می شود بیوپسی آندومتریال است. بیوپسی آندومتریال ، شامل نمونه برداری از داخل رحم است تا نمونه برای بررسی های میکروسکوپی به منظور بررسی علائم سرطان مورد مطالعه قرار گیرد. این تست ممکن است زمانی انجام شود که خانم دچار خونریزی های نا منظم و سنگین شود اما این تست به طور روتین برای منوپوز توصیه نمی شود. دوره مورد انتظار در منوپوز یا یائسگی: دوره ی قبل از یائسگی معمولا ۳ تا ۵ سال به طول می انجامد، اما می تواند ۲ تا ۸ سال نیز در بعضی از زنان به طول انجامد. تغییراتی که در طول منوپوز در بدن اتفاق ی افتد تا پایان عمر ادامه می یابد. اما گرگرفتگی معمولا در طول زمان بهبود می یابد و کمتر اتفاق افتاده و از شدت آن نیز کاسته می شود. پیشگیری از منوپوز یا یائسگی: منوپوز یا یائسگی، رویدادی طبیعی است و نمی توان مانع از بروز آن شد. داروها ، ورزش و رژیم غذایی می تواند برخی از علائم منوپوزرا از بین ببرد یا مانع از بروز آن شود و کیفیت زندگی فرد را افزایش دهد. درمان منوپوز یا یائسگیتغییرات در سبک زندگی:ورزش، رژیم غذایی ودرکل تغییر در نحوه ی زندگی ، می تواند علائم و عوارض منوپوز را کاهش دهد . درادامه توصیه هایی آمده است که برای همه ی زنانی که در حال نزدیک شدن به دوره ی منوپوز هستند و آن هایی که در حال طی کردن این دوره می باشند مناسب است. - اجتناب از سیگار کشیدن: سیگار کشیدن ریسک پوکی استخوان و شکستگی لگن را افزایش می دهد. سیگار هم چنین خطر حمله ی قلبی و سکته را نیز افزایش می دهد.
- ورزش: ورزش می تواند
- فشار خون و ریسک خطر قلبی و سکته را کاهش دهد.
- میزان گرگرفتگی را در برخی زنان تخفیف دهد.
- میزان استئوپورز و شکستگی استخوان را کاهش دهد.
ورزشی که مانع از تحلیل استخوان ها شود باید weight-bearing باشد، مانند پیاده روی ، آیروبیک سبک، رقص، بلند کردن وزنه، یا ورزش کردن با راکت مانند تنیس یا Paddle ball. نیازی نیست که این ورزش ها آنقدر شدید باشد. راه رفتن چند مایل در روز به حفظ تراکم استخوان ها کمک می کند.
- دریافت نور خورشید و ویتامین D : ویتامین دی به بدن کمک می کند تا کلسیم غذا جذب شود. شما می توانید با چند دقیقه قرار گرفتن در معرض نور خورشید ویتامین دی مورد نیاز بدن را به طور روزانه دریافت نمایید. اگر امکان استفاده از نورخورشید نیست می توان روزانه بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ واحد ویتامین دی مصرف کرد.
مصرف کلسیم: زنان باید روزانه بین ۸۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی گرم کلسیم مصرف کنند. آیا خونریزی بعد از یائسگی خطرناک است؟ هرگونه خونریزی بعد از یائسگی غیر نرمال است و باید به پزشک مراجعه شود. اگر چه دوره قاعدگی در طول دوران قبل از یائسگی بی نظم می شود، اما شما باید نسبت به خونریزی های غیر طبیعی آگاه باشید، خونریزی هایی که می تواند نشان از یک مشکل باشد و ربطی به دوران قبل از یائسگی ندارد. اگر شما متوجه هر یک از تغییرات زیر شدید با پزشک خود در این مورد صحبت نمائید:
- خونریزی بسیار سنگین
- خونریزی که بیش از حد نرمال به طول انجامد
- خونریزی که بیش از سه هفته یک بار اتفاق بیافتد
- خونریزی که بعد از نزدیکی و یا بین پریود ها اتفاق می افتد
برخی از دلایل خونریزی بعد از یائسگی چیست؟ از جمله دلایل خونریزی بعد از یائسگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پولیپ: پولیپ ها معمولا توده های غیر سرطانی هستند که از بافت هایی شبیه به آندومتریوم ایجاد می شود. این بافت ها در داخل رحم قرار می گیرند. آنها به دیواره رحم متصل می شود و یا روی سطوح آندومتریال رشد می کنند. این توده ها می تواند منجر به خونریزی های بی نظم و سنگین شود. پولیپ ها همچنین می توانند در دهانه رحم یا در داخل کانال دهانه رحم رشد کنند. این پولیپ ها می تواند بعد از سکس سبب بروز درد شود.
- آتروفی آندومتر: بعد از یائسگی لایه آندومتر بسیار کوچک می شود که این اتفاق نتیجه کاهش میزان استروژن است. این شرایط را آتروفی آندومتر می نامند. این شرایط نیز می تواند سبب خونریزی غیر نرمال شود.
- هایپرپلازی آندومتر: در این شرایط دیواره رحم ضخیم می شود و این می تواند سبب خونریزی سنگین و بی نظم شود. هایپرپلازی آندومتر بیشتر ناشی از افزایش بیش از حد استروژن بدون پروژسترون کافی است. در برخی موارد، سلول های دیواره غیر نرمال می شوند. این شرایط را هایپرپلازی غیر معمول می خوانند و می تواند منجر به سرطان رحم شود. اگر هایپرپلازی آندومتر به موقع تشخیص داده شده و درمان شود می توان از بروز سرطان رحم پیشگیری کرد. در خانم هایی که بعد از یائسگی قرار دارند، خونریزی علامت شایعی در سرطان اندومتر محسوب می شود.
خونریزی غیر نرمال قبل از یائسگی و بعد از یائسگی چگونه تشخیص داده می شود؟ برای تشخیص خونریزی غیر نرمال در دوران قبل از یائسگی و خونریزی بعد از یائسگی، پزشک سابقه شخصی و خانوادگی شما را بررسی می کند. شما به لحاظ فیزیکی معاینه می شوید. ممکن است یک یا چند مورد از تست های زیر انجام شود:
- بیوپسی اندومتریال: با استفاده از لوله ای نازک، مقدار کمی از دیواره رحم برداشته می شود. این نمونه به آزمایشگاه فرستاده می شود تا زیر میکروسکوپ بررسی شود.
- سونوگرافی(اولتراسوند) ترانس واژینال: از امواج صوتی استفاده می شود تا تصویری از ارگان های لگن فراهم شود، برای این منظور دستگاهی در داخل واژن قرار می گیرد.
- سونوگرافی: مایعی از طریق تیوب وارد رحم می شود که به آن کاتتر گفته می شود، سپس تصاویر اولتراسوند از رحم ایجاد می شود.
- هیستروسکوپی : لوله ای نازک که به پایانه آن دوربین متصل شده است و به آن هیسترسکوپ می گویند، این دستگاه وارد واژن می شود و دهانه رحم را باز می کند. هیسترسکوپ این امکان را فراهم می کند تا داخل رحم رویت شود.
- اتساع و کورتاژ: دهانه رحم باز می شود. بافت حاصل از دیواره رحم برداشته می شود. این بافت به آزمایشگاه فرستاده می شود و زیر میکروسکوپ بررسی می شود.
استروژن درمانی می تواند مانع از شکستگی استخوان شود و هم چنین ریسک سرطان کولون را کاهش دهد. بنابراین، تصمیم برای هورمون درمانی برای تخفیف علائم منوپوز تصمیمی است که بستگی به بیمار دارد. یک خانم باید درباره ی مزایا و ریسک های هورمون درمانی با پزشک خود مشورت نماید.
